Καθώς ολοκληρο το ελληνικό πολιτικό σύστημα προσπαθεί να συνέλθει και να ανασυνταχθεί μετά από ένα τραυματικό δεκαπενθήμερο πολιτικών τραγέλαφων, διαβάζω σήμερα σε εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας ότι το προηγούμενο Σάββατο,δηλαδή μία μέρα αφού ορκίστηκε η κυβέρνηση του Λ.Παπαδήμου, ο Ε.Βενιζέλος συνέταξε και απέστειλε "υπουργικά" ραβασάκια. Στα κείμενα αυτά(ένα σε κάθε Υπουργείο), ο κ.Βενιζέλος απαριθμούσε τις προτεραιότητες του κάθε Υπουργείου όπως απορρέουν από το αναθεωρημένο πρόγραμμα στήριξης, τις προαπαιτούμενες για την καταβολή της 6ης δόσης ενέργειες και τους εφαρμοστικούς νόμους. Στη συνέχεια κοινοποίηθηκαν αντίγραφα αυτών των επιστολών και στον Πρωθυπουργό. Αν έχω καταλάβει σωστά -γιατί οι συνταγματικές εκτροπές και τα πολιτικά ευτράπελα των προηγούμενων ημερών ενδεχομένως δικαιολογούν κάποια σύγχυση- Πρωθυπουργός της νέας Κυβέρνησης είναι ο Λουκάς Παπαδήμος. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, άρθρο 82 παράγραφος 2 ο Πρωθυπουργός "κατευθύνει τις ενέργειες της Κυβέρνησης". Τουτέστιν, αρμόδιος να χαράξει τη γενική πολιτική της Κυβέρνησης και να θέσει τις προτεραιότητες αυτής είναι ο Πρωθυπουργός -ούτε ο Υπουργός Οικονομικών,ούτε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Για να προλάβω τυχόν σκεπτικισμό για το αν ο τελευταίος τίτλος του Ευάγγελου Βενιζέλου νομιμοποιεί πολιτικά την ενέργειά του, επικαλούμαι και πάλι το Σύνταγμα στο άρθρο 81 παράγραφοι 1 και 5 όπου ορίζεται η δυνατότητα διορισμού Αντιπροέδρων καθώς και η θέση τους ως "προσωρινών αναπληρωτών". Ο ν.1558/1985 εξειδικεύοντας τη λιτή διατύπωση του Συντάγματος, στο άρθρο 12 αναφέρει: "Τον Πρωθυπουργό αναπληρώνει σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματός του ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης". Είναι φανερό ότι στην εξεταζόμενη περίπτωση δεν συνέτρεχε ούτε απουσία του κ.Παπαδήμου, ούτε κάποιο άλλο ανυπέρβλητο εμπόδιο που θα τον παρακώλυε να θέσει τους στόχους της Κυβέρνησής του, μία μόλις μέρα αφού ανέλαβε καθήκοντα.
Αναζητώντας ένα έρεισμα νομιμοποιούν τις ενέργειες του Αντιπροέδρου,στρέφομαι στο άρθρο 10 παράγραφοι 1 και 2 του ίδιου νόμου όπου απαριθμούνται οι αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού και προβλέπεται ότι είναι δυνατό με απόφαση του τελευταίου να ανατίθεται η άσκηση ορισμένων εκ των αρμοδιοτήτων του στον Αντιπρόεδρο. Συγκεκριμένα ο Πρωθυπουργός:
α)εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της και γενικά των δημοσίων υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής(όπως αναφέρεται και στο Σύνταγμα),
β)προσδιορίζει επακριβώς την κυβερνητική πολιτική στα πλαίσια των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου,
γ)συντονίζει την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής,
δ)επιλύει τις διαφορές ανάμεσα στους Υπουργούς,
ε)εκπροσωπεί την Κυβέρνησηκαι προεδρεύει στο Υπουργικό Συμβούλιο,
στ)εποπτεύει την εφαρμογή των νόμων από τις υπηρεσίες του δημοσίου τομέα και τη λειτουργία τους προς το συμφέρον του κράτους και των πολιτών,
ζ)δίνει άδεια για δημοσίευση στη ΦΕΚ κάθε κειμένου που πρέπει σύμφωνα με το νόμο να δημοσιευτεί
η)ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα που προβλέπουν το Σύνταγμα και οι νόμοι.
Οι αρμοδιότητες που μπορούν να μεταβιβαστούν στον Αντιπρόεδρο είναι μόνο οι αναφερόμενες υπό γ,δ,ε και στ. Η άσκηση των α και β ρητά επιφυλάσσεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Πρωθυπουργού.
Εμπίπτει λοιπόν η ενέργεια του κ.Βενιζέλου στις αρμοδιότητες που δύνανται να χορηγηθούν στον Αντιπρόεδρο και ίσως του έχουν χορηγηθεί ακόμη και ex silentio; Η ερώτηση δεν επιδέχεται καταφατικής αποκρίσεως. Οι επιστολές του κ.Βενιζέλου περιέχουν όχι μόνο γενικές αναφορές στις προτεραιότητες κάθε Υπουργείου αλλά και συγκεκριμένα τις διοικητικές και διαχειριστικές ενέργειες που πρέπει να διευθετηθούν τις πρώτες μέρες διακυβέρνησης. Είναι λοιπόν κάτι παραπάνω από σαφές ότι υπάγονται στην υποπερίπτωση β', η οποία εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Πρωθυπουργού. Εν αμφιβολία το άρθρο 10 υποπερίπτωση η' του ν.1558/1985 εξασφαλίζει το τεκμήριο αρμοδιότητας στον Πρωθυπουργό, αποκλείοντας την υποκατάσταση οποιουδήποτε άλλου στις αρμοδιότητές του. Συνεπώς, η ενέργεια αυτή του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης κινείτο εκτός του πλαισίου νομιμότητας.
Καθώς όλη η "πολιτική μας αγαθοσύνη" έχει εξανεμιστεί με τα μικροκομματικά παιχνίδια των τελευταίων ημερών και δεδομένης της εξωκοινοβουλευτικής επαγγελματικής ιδιότητας του Ευάγγελου Βενιζέλου, είναι αδύνατο να προσπεράσουμε την πράξη αυτή ως μια απλή ατυχία της νέας κυβέρνησης. Τα κίνητρα που ελλοχεύουν πίσω από αυτή μπορούν να αναζητηθούν είτε σε μια απόπειρα αλλοίωσης του χαρακτήρα εθνικής συνεργασίας της κυβέρνησης είτε και στην έναρξη των εσωκομματικών διαδικασιών του Πασοκ. Όπως και να 'χει, ο κ.Παπαδήμος κουβαλάει ένα βαρύ φορτίο στις πλάτες του, τις ελπίδες του ελληνικού λαού. Αυτόν επέλεξε ο λαός -έστω και έμμεσα- να ηγηθεί του σχήματος εθνικής ενότητας και αυτός θα κληθεί σε απολογία στο τέλος της. Ας αντιληφθεί ο κ.Παπαδήμος ότι ακόμη και ως μη εκλεγμένος λαϊκός αντιπρόσωπος, είναι φορέας της λαϊκής εντολής. Σε λίγες ώρες που οι αντιπρόσωποι του λαού θα κληθούν να παράσχουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας, θα πρέπει να γνωρίζουν αν πρόκειται για διακυβέρνηση υπό την εποπτεία του μεγάλου Έλληνα τραπεζίτη ή για το alterego της κυβέρνησης Παπανδρέου με τον Βενιζέλο να κινεί τα νήματα για ακόμη μια φορά.
Θέτις Κουτεντάκη,
φοιτήτρια Νομικής
